تردیدی نیست که حوزه‌های علمیه و علمای متعهد در طول تاریخ اسلام و تشیع مهمترین پایگاه محکم اسلام در برابر حملات و انحرافات و کجروی‌ها بوده‌اند.
حضرت امام خمینی (رحمت الله علیه)- منشور روحانیت
حوزه‌های علمیه باید کارخانه سازندگی انسان، سازندگی فکر، سازندگی کتاب، سازندگی مطلب، سازندگی مبلّغ، سازندگی مدرّس، سازندگی محقّق، سازندگی سیاستمدار و سازندگی رهبر باشد
بیانات امام خامنه‌ای( مدظله العالی ) در تاریخ ۳۰/۱۱/۱۳۷۰
«فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَهٍ مِنْهُمْ طَائِفَهٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ»
چرا از هر جمعیتی، گروهی برای فهم عمیق دین حرکت نمیکنند تا هنگام بازگشت، مردم خودشان را هشدار دهند شاید مورد تأثیر قرار گیرند. ( توبه ۱۲۲)
حوزه‌های علمیه شیعه همواره کانون تربیت نخبگان و فرزانگانی بوده است که رسالت پاسداری از معارف اسلامی و انتشار آن را در طول اعصار و قرون بر دوش داشتهاند. عالمانی که با سلاح علم و عمل به اصلاح جوامع انسانی همت گمارده¬اند.
امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در خطاب معروف خود به کمیل فرمودند:
هر آن کس را که نه دانشمند ربانی و نه دانشآموزِ در راه رستگاری باشد، فرومایهای ناچیز است که به هر بانگی و با هر بادی به سویی روان گردد.
حوزه¬های علمیه مرکز پرورش این دانشمندان ربانی است و طلبه همان آموزنده و جویندهای است که در مسیر عالم شدن قرار گرفته است. طلبه امروز رهبر دینی و پیشوای فکری فردای جامعه است و گنجینهای در اختیار دارد که بهرهمندی از آن، معماری «تمدن بزرگ اسلامی» را در جامعه جهانی ضمانت می‌کند. بی‌تردید تلاش برای پرورش جامع طلاب و خدمت به فرایند رشد و تعالی آنان، مسیر آن آرمان جهانی را هموار می‌سازد و آن افق تابناک را نزدیک‌تر می‌سازد.
علاقه‌مندانی که با عزم و اراده آهنین، مسیر سربازی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و پاسداری از آیین حیات بخش الهی، متاع اندک دنیا را رها کرده و از برخورداری‌ها و نعمت‌های آن چشم پوشیده و در یک معاملۀ بزرگ با خدا، به سوی حوزه‌های علمیه روکرده‌‌اند تا بتوانند ضمن پیمودن فرایند تعلیم و تربیت اسلامی در حوزه¬های علمیه نسبت به پاسخگوئی به نیازهای جامعه، نظام و بین¬الملل در حوزه¬های مختلف و مرتبط با ماموریت¬های حوزه¬های علمیه اقدام نمایند.
مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه با استعانت از خداوند متعال، در سایه عنایات حضرت ولیعصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و رهنمودهای مقام معظم رهبری«مدظله‌العالی» و مراجع عظام تقلید «ایدهم الله»، همه ساله از برادران شایسته، مستعد و دارای شرایط برای تحصیل در حوزه‌های علمیه، پذیرش می‌کند. امید است دلها بیش‌ازپیش به معارف الهی روشن‌شده و پویندگان این راه به عنوان پرچمدار این حرکت الهی، زمینهساز ظهور و قیام منجی عالم بشریت باشند.
در این نوشتار سعی شده برنامه های آموزشی و برخی از شرائط پذیرش در حوزه های علمیه به اختصار بیان گردد.
فهرست مطالب
بخش اول: آشنایی با برنامه های آموزشی حوزه های علمیه
نظام آموزشی حوزه های علمیه ضمن سه برنامه آموزشی جاری، جدید و سفیران هدایت ارائه می شود که هریک از این برنامه ها شامل چند مقطع می‌باشد.
در ذیل شرح مختصری در خصوص این سه برنامه آموزشی و مقاطع آنها ارائه می شود.
الف) برنامه آموزشی جاری و جدید
مشخصات این دو برنامه:
- این دو برنامه در محورهای آموزشی، پژوهشی، تربیتی و تهذیبی و با اهداف زیر ارائه می‌گردد.
- فراگیری علوم پایه و مقدماتی؛
- فهم عمیق علوم و معارف اسلامی بر اساس قرآن و مکتب اهلبیت علیهم‌السلام؛
- تربیت عالمان صاحب نظر در رشته های علوم حوزوی؛
- تولید علم و اندیشه ناب اسلامی؛
- تأمین نیازهای فرهنگی و پژوهشی، پرورش اندیشمندان حوزه و جوامع اسلامی؛
- تربیت عالمان و مبلّغان وارسته و متّقی؛
- تأمین نیازهای معنوی جوامع اسلامی؛
- زمینه سازی تکامل و رشد فضایل انسانی و سلوک معنوی.
مقاطع تحصیلی:
اولین مقطع تحصیلی (سطح یک):
- در اولین مقطع از این برنامه طلاب، علوم پایه و مقدماتی از قبیل: ادبیات عرب و منطق را فرا گرفته و با علوم اسلامی از قبیل: فقه، اصول، علوم قرآنی، تفسیر، حدیث، اخلاق اسلامی، عقاید، تاریخ اسلام و تاریخ انقلاب اسلامی آشنا میشوند.
- این دو برنامه آموزشی در این مقطع از نظر محتوائی، عناوین و سرفصل های علوم، تفاوت چندانی ندارند فقط در برخی منابع درسی و نیز شیوه و ساعات ارائه دروس متفاوت هستند.
- تحصیل در این مقطع به صورت تمام وقت است، و مدت آن به طور متوسط پنج تا شش سال می‌باشد.
مقاطع و سطوح تکمیلی (عالی):
طلاب پس از تکمیل و فارغ‌التحصیل شدن از اولین مقطع تحصیلی (سطح ۱) می‌توانند به تربیت در سطوح ۲ و ۳ و ۴ «عمومی» یا «تخصصی و گرایشی» حوزه به شرح ذیل ادامه تحصیل دهند.
۱ـ سطوح تکمیلی ۲ و ۳ و ۴ (عمومی):
در این سطوح دروس فقه و اصول، فلسفه و کلام به صورت استدلالی ارائه می گردد که با بالا رفتن سطوح، سطح استدلالی بودن دروس به تدریج ارتقا یافته و به حد استنباط و اجتهاد می رسد.
۲ـ سطوح تکمیلی ۲ و ۳ و ۴ (تخصصی و گرایشی):
در این سطوح دروس حوزوی به صورت تخصصی در ۱۶ حوزه دانشی با بیش از ۴۰۰ رشته و گرایش به طلابی که علاقه‌مند ادامه تحصیل در یکی از رشته گرایش‌های تخصصی حوزه باشند ارائه می‌گردد و طلاب می‌توانند به منظور ارتقاء بنیه علمی خود در یکی از رشته گرایش‌های تخصصی تعریف شده ادامه تحصیل دهند.
شانزده حوزه دانشی حوزوی عبارتند از: «قرآن»، «حدیث»، «فقه و اصول»، «فقه، حقوق و قضای اسلامی»، «کلام، ادیان، فرق و مذاهب»،«منطق، فلسفه و عرفان»، «زبان و ادبیات عربی»، «اخلاق، تربیت و مشاوره»، «تاریخ و سیره»، «تبلیغ و ارتباطات»، «فرهنگ، هنر و تمدن اسلامی»، «اقتصاد اسلامی»، «علوم اجتماعی»، «علوم سیاسی»، «روانشناسی»، «مدیریت»، می‌باشد[۱]
مشخصات این برنامه:
- این برنامه در محورهای آموزشی، تربیتی و تهذیبی و به منظور تربیت مبلغان توانمند جهت نشر احکام و معارف اسلامی و با اهداف زیر ارائه می‌گردد.
- فراگیری علوم پایه و مقدماتی؛
- توانمندی دربهره گیری از قرآن کریم و روایات اهل بیتعلیهم‌السلام؛
- شناخت معارف اسلامی ازجمله تفسیرقرآن، مباحث کلامی، اخلاق، احکام، تاریخ اسلام و سیره ائمه معصومین علیهم السلام؛
- آشنایی با علوم مربوط به مخاطب شناسی، همچون جامعه شناسی و روان شناسی؛
- بهره مندی از فنون سخنرانی، کلاسداری و مهارتهای تبلیغی؛
- نهادینه شدن اخلاق اسلامی و حسن سلوک اجتماعی؛
- افزایش تقیّد نسبت به احکام شرعی و ارزشهای دینی و اخلاقی؛
- رشد انگیزه دفاع از اسلام و نظام اسلامی.
مقاطع تحصیلی سفیران هدایت:
اولین مقطع تحصیلی سفیران هدایت:
- در اولین مقطع از این برنامه؛ طلاب، علوم پایه و مقدماتی از قبیل: ادبیات عرب و منطق را فرا گرفته و با علوم اسلامی از قبیل فقه، اصول، عقاید، علوم قرآنی و تفسیر، حدیث، اخلاق اسلامی، عقاید، تاریخ اسلام، تاریخ انقلاب اسلامی، ادیان و مذاهب، فنون تبلیغ و خطابه و روش تحلیل مسائل سیاسی آشنا میشوند.
- تحصیل در این مقطع به صورت تمام وقت است، و مدت آن به طور متوسط پنج سال می‌باشد.
- طلاب در پایان دوره بر اساس تعهد تبلیغی، به مدت پنج سال برای تبلیغ احکام شرعی و معارف اسلامی به مناطق مورد نیاز اعزام میشوند.
مقطع تکمیلی در برنامه آموزشی سفیران هدایت:
طلاب پس از تکمیل اولین مقطع تحصیلی حوزوی سفیران هدایت (سطح ۲) و فارغ التحصیل شدن از آن، می‌توانند در مقطع تکمیلی این برنامه (سطح ۳) به شرح ذیل ادامه تحصیل دهند.
سطح ۳ ناپیوسته:
در این دوره بنیه علمی و مهارتی فارغ التحصیلان سطح ۲ سفیران هدایت ارتقاء یافته و کارآیی تبلیغی آنها در سه گرایش «خطابه و سخنوری»، «تربیت کودک و نوجوان» و «نویسندگی» به صورت تخصصی ارتقا می یابد.
طول دورههای تحصیلی و مدارک حوزوی:
میانگین طول دوره در هر یک از برنامه‌های آموزشی و مقاطع تعریف شده و شرائط عمومی ورود به هر یک از این برنامه‌ها و مقاطع و نیز مدرک صادره برای هر یک از فارغ التحصیلان آنها مطابق با جدول زیر می باشد.
برای اخذ مدرک سطوح ۳ و ۴، علاوه بر لزوم گذراندن دروس مربوطه، ارائه پایان نامه نیز لازم است.
| طول دوره های تحصیلی و مدارک حوزوی | ||||
| نوع برنامه | سطح | طول دوره | اعطای دانشنامه علمی | شرائط پذیرش |
| برنامه آموزشی جاری و جدید | یک | ۵ تا ۶ سال | سطح یک (کاردانی) | شرائط اولیه پذیرش |
| دو | ۲ سال | سطح دو (کارشناسی) | تکمیل سطح یک | |
| سه | ۲ سال | سطح سه (کارشناسی ارشد) | تکمیل سطح دو | |
| چهار | ۴ سال | سطح چهار (دکتری) | تکمیل سطح سه | |
| سفیران هدایت | دو | ۵ سال | سطح دو (کارشناسی) | شرائط اولیه پذیرش |
| سه | ۳ سال | سطح سه (کارشناسی ارشد) | تکمیل سطح دو سفیران و تعهد تبلیغی | |
[۱] – جهت کسب اطلاعات بیشتر در زمینه رشته ها و گرایش های تخصصی حوزه های علمیه به درختواره رشته ها و گرایش های تخصصی حوزه های دانشی علوم اسلامی به سایت اطلاع رسانی سنجش و پذیرش مراجعه نمایید
بخش دوم: شرائط پذیرش
برای پذیرش در حوزه های علمیه داشتن شرائط زیر لازم است:
- اعتقاد و التزام به دین مبین اسلام و شیعه اثنی عشری؛
- اعتقاد و التزام عملی به ولایت مطلقه فقیه و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران؛
- برخورداری از سلامت جسمی، روحی ـ روانی و اخلاقی؛
- داشتن انگیزه و استعداد مناسب برای تحصیل علوم دینی؛
- داشتن تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران؛
- داشتن شرط معدل تحصیلی؛
- داشتن شرط سنی؛
- نداشتن مشکل نظام وظیفه عمومی؛
- رضایت ولی (برای داوطلبان دارای سن کمتر از ۱۵ سال) جهت تحصیل در حوزه‌های علمیه؛
- کسب امتیاز لازم در هر مرحله و امتیاز نهایی از تمام مراحل پذیرش.
- نداشتن سابقه تحصیل رسمی یا سابقه اخراج (انضباطی یا تحصیلی) از مراکز حوزوی کشور؛
شرط اختصاصی پذیرش در برنامه آموزشی جاری و جدید:
- داشتن تحصیلات حداقل اتمام پایه هشتم (متوسطه اول) برای پذیرش در مدارس علمیه برنامه آموزشی جاری و جدید الزامی است؛
شرط اختصاصی پذیرش در سفیران هدایت:
- داشتن حداقل اتمام پایه دوازدهم (متوسطه دوم) برای پذیرش در مدارس علمیه سفیران هدایت الزامی است؛
اولویت‌ها و ویژگی های مؤثر در امتیاز نهائی:
به منظور ارج نهادن به خانواده‌های محترم ایثارگران و اهمیت دادن به فعالیت‌های دینی مذهبی، علمی و فرهنگی، دارندگان برخی ویژگی ها از امتیاز برخوردار بوده و در صورت داشتن شرائط اولیه و کسب امتیاز لازم در مراحل پذیرش، در اولویت پذیرش خواهند بود.
سپردن تعهد توسط داوطلب در خصوص موارد زیر الزامی است:
- رعایت شئون اخلاقی، رفتاری، سیاسی و اجتماعی؛
- حضور مستمر و رشد تحصیلی مناسب و مطابق با ضوابط آموزشی؛
- رعایت آئین‌نامه و مقررات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه و مدرسه محل تحصیل؛
بخش سوم: مراحل و فرایند پذیرش
پذیرش نهایی داوطلب و برخورداری از خدمات حوزوی منوط به احراز شرائط اولیه هنگام ثبت‌نام و شرکت و کسب امتیاز لازم از سایر مراحل و کسب امتیاز نهایی لازم می‌باشد.
|
- هر داوطلب جهت پذیرش در حوزه های علمیه لازم است در سامانه پذیرش حوزه های علمیه از طریق پایگاه اطلاع رسانی پذیرش حوزه های علمیه به آدرس ismc.ir ثبت نام نماید.
- لازم است داوطلب بعد از ثبت اطلاعات اولیه خود در سامانه؛ گروه، برنامه آموزشی و مدرسه مورد علاقه خود را نیز بر اساس شرائط و نکات ذکر شده در دفترچه پذیرش انتخاب نمایید.
به منظور ارزیابی علمی و سنجش توانائی داوطلبان در علوم پایه و پیش‌نیاز علوم حوزوی، آزمون ورودی برگزار می‌شود.
لیست مراکز و منابع آزمون و نیز نمونه سوالات در سایت اطلاع رسانی سنجش و پذیرش ذکر شده است
به منظور شناسایی ابعاد شخصیتی، تربیتی و انگیزشی؛ مصاحبه و مشاوره حضوری به عمل خواهد آمد.
برای آگاهی از زمان و محل برگزاری مصاحبه و مشاوره، بعد از تکمیل ثبت نام با مدیریت استان مورد نظر خود تماس حاصل نمایید.
دوره «میثاق طلبگی» در دو بخشِ تربیتی و آموزشی با عنوان «میثاق تربیتی» و «میثاق آموزشی» بر اساس ضوابط و شرایط مربوطه برگزار می‌گردد.
لازم است داوطلبان پس از شرکت و کسب امتیاز لازم در «مصاحبه و مشاوره»، در دوره «میثاق طلبگی» شرکت نمایند.
به منظور احراز صلاحیت‌های اخلاقی، اجتماعی و سیاسی داوطلب تحقیقات میدانی به عمل خواهد آمد.
به منظور احراز سلامت جسمی داوطلب، آزمایشات پزشکی مورد نیاز، توسط مرکز خدمات حوزه های علمیه استانها و با هماهنگی مرکز امور طلاب و دانش آموختگان انجام می‌گیرد.
- پذیرش نهایی:
- داوطلب پس از گذراندن تمام مراحل مربوط به پذیرش و کسب امتیاز لازم در هر مرحله و همچنین کسب حداقل امتیاز نهایی از مجموع مراحل، به عنوان طلبه رسمی شناخته شده و پس از دریافت شماره پرونده تحصیلی رسمی، مطابق ضوابط از کلیه خدمات و مزایای حوزوی برخوردار می‌گردد.